NFT’s zijn hip, er gaan miljarden in om, het is kunst en het is crypto! What’s there not to like? Helaas is er meer mis met NFT’s dan ervóór te zeggen is, zeker vanuit financieel perspectief.
Rijk worden met NFTs
- Wat zijn NFTs? Non-Fungible Tokens, een niet-inwisselbaar digitaal product.
- Wat krijg je? Je aankoopbon staat weliswaar op een shitcoin blockchain, de digitale afbeelding zelf niet.
- Juridisch gezien geeft een NFT geen daadwerkelijke eigendomsaanspraak.
- NFT en shitcoins beroepen zich er trots op dat hun blockchain energiezuiniger is dan de veel veiligere blockchain van Bitcoin. De ecologische voetafdruk moet echter niet vergeleken worden met een andere munt maar met een prima offline te maken uniek eigendomsbewijs.
- Beleggen in NFT is veel te risicovol. Waar de koersschommelingen van Bitcoin voorspelbaar zijn en de grote lijn altijd stijgt, gaat de waarde van NFTs alle kanten op.
- Er wordt veel geld witgewassen met NFTs en er is veel bedrog en diefstal. Er zijn veel betere manieren om rijk te worden.
Inhoud
Wat zijn NFT’s
NFT staat voor Non-Fungible Token, of niet-inwisselbaar digitaal kunstproduct: een digitale afbeelding, video, muziekbestand. Het is niet-inwisselbaar omdat het op de blockchain-technologie gebaseerd is.
De bekendste NFT’s zijn stom genoeg totaal de hemel in gehypte plakplaatjes voor je digitale Verkade-album. Als je NFT zegt, zie je meteen deze verzamelplaatjes van de Bored Apes Yacht Club (afbeelding bovenaan). Er is echter ook serieuze kwaliteitskunst van oprechte (goedgelovige) kunstenaars te vinden.
Beleggen in NFT te risicovol
Interesse in NFT’s is sinds vorig jaar met 92% gedaald. De koers van de NFT markt is bijzonder onberekenbaar. Soms volgt de NFT space cryptovaluta op de voet maar dat is geen garantie. De laatste cryptocrash van mei 2022 viel de waarde van NFT’s wel keihard met de cryptovalutamarkt mee: van een totale marktwaarde van 22 miljard naar 10 miljard dollar.
Geld verdienen door te investeren in hedendaagse kunst is op zich al risicovol – laat staan als je hedendaagse NFT’s koopt. Het is niet aan te raden om te investeren in NFT’s. Zie onze tips hoe je wel veilig kunt beleggen met hoog rendement.
Yes Fungible
NFT of Non-Fungible Token staat voor ‘unieke, niet-inwisselbare fiche’. Een NFT blijkt echter heel makkelijk inwisselbaar te zijn. Dat is dus in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden. Op de blockchain staat namelijk niet het bestand zelf (op een paar kleine verzamelplaatjes na), maar alleen het eigendomsbewijs dat naar het bestand verwijst. Dat bestand is gewoon digitaal en kan compleet zonder verlies van kwaliteit gekopieerd worden. Je bezit dus alleen de ‘bragging rights’ (het recht om op te scheppen).
Op welke blockchain staan NFT’s?
NFT’s, de eigendomsbewijzen die verwijzen naar de kunstwerken, staan zonder uitzondering op de meer risicovolle altcoin blockchains: Ethereum (waar NFT’s in 2015 begonnen), Bitcoin Cash, Flow, Tezos en Cardano. Als serieuze investeerder kun je deze namen direct weer vergeten, want ze zijn totaal niet interessant.
Hoeveel kost een NFT?
Als je een NFT wilt kopen, dan kost je dit de marktprijs. Dat wordt bepaald door wat men verwacht te verdienen als ze een NFT weer gaan verkopen. Deze marktprijs kan sterk schommelen. Maar wat kost het een kunstenaar eigenlijk om een NFT te maken?
Op de eerste plaats betaalt de kunstenaar een vergoeding (gas fee, service fee) aan een van de NFT marktplaatsen. Deze vergoeding wordt gemaakt om het eigendomsbewijs van het kunstwerk op de blockchain te zetten en dit bewijs op een marktplaats te mogen aanbieden. De vergoeding kan flink in hoogte verschillen, tot wel 20% service fee. Maar soms moet je bijvoorbeeld ook hoge kosten betalen om je gewonnen Wrapped Ether in Ether om te wisselen.
NFT Royalties
Voor kunstenaars zijn NFT Royalties overigens best een leuk detail van deze technologie. Dankzij de mogelijkheid van NFT royalties, kun je bij elke doorverkoop als kunstenaar geld verdienen: elke keer dat het werk wordt doorverkocht, blijft een percentage naar de kunstenaar gaan. Een traditionele kunstenaar krijgt alleen geld bij eerste verkoop van een werk. De prijs schiet meestal pas de hoogte in bij latere verkopen waardoor de kunstenaar er zelf dus niet van meeprofiteert.
Verreweg de meeste NFT kunstenaars maken geen winst of moeten er soms zelfs geld bijleggen. Toch gaan er miljarden dollars om in de NFT wereld. De vraag is dus: wie verdient er dan zoveel aan?
Ecologische voetafdruk
Het energieverbruik van een veilige proof-of-work blockchain (Bitcoin) is erg groot. De kleinere altcoins, en binnenkort ook Ethereum en daarmee alle NFT’s, werken op proof-of-stake blockchains die heel veel minder energie kosten maar ook veel onveiliger zijn. Bovendien negeren ze de reden waarom Bitcoin in eerste instantie is verzonnen: decentralisatie. Bij proof-of-stake bepalen weer als vanouds de rijken.
Juridisch waardeloos
Daarnaast is het scheef om het energieverbruik van bitcoin te vergelijken met dat van NFT’s als je bedenkt dat NFT’s eigenlijk niet nodig zijn: unieke eigendomsbewijzen zijn ook offline te maken. En dan zijn ze bovendien wel rechtsgeldig in tegenstelling tot NFT’s:
Het geeft geen daadwerkelijke eigendomsaanspraak. Het is slechts een ontvangstbewijs, een digitale kwitantie, dat je een ondertekende versie van iets bezit – niet het eigenlijke ding zelf. (mei 2022, lawfox)
Geld wassen
Een ander veelgehoord argument tegen NFT’s is dat het veel gebruikt wordt om geld te wassen. Het klopt dat er veel crimineel geld omgaat in NFT’s maar dat geldt voor alle kunst, ook offline. Met de prijs van kunst kun je tenslotte flink sjoemelen, niemand anders dan jij zelf bepaalt jouw smaak. De inherente anonimiteit van de cryptobasis van NFTs en het gebruik van shitcoin werkt echter de betrokkenheid van crimineel geld inderdaad extra in de hand.
NFT bedrog
Er is veel bedrog rond NFT’s en de complexiteit van het NFT systeem werkt dat enorm in de hand. Of je nu NFT’s wilt kopen of verkopen, het begint er voor iedereen mee dat je tegen een enorme muur van onoverzichtelijke informatie aanloopt. Dat is niet per ongeluk. Hoe ingewikkelder het is, hoe meer geld er te verdienen is. Vergelijk leningen met hun kleine lettertjes. De NFT markt is misschien niet zo complex opgezet met de bedoeling om te bedriegen maar het kan je hoe dan ook snel veel geld kosten.
Er is een wildgroei aan websites die schrijven over “snel rijk worden met NFT’s”. Dit geeft aan wat voor soort mensen aangetrokken zijn en worden door deze techniek. Snel rijk worden is in feite altijd bedrog. Dat moet al genoeg waarschuwing zijn.
Mocht je ondanks dat, en ondanks de overige genoemde bezwaren alsnog NFT’s willen kopen, volgen hier een paar voorbeelden van NFT bedrog. Om te beginnen krijg je te maken met de heel simpele links naar risicovolle websites en phishing. Daarnaast heb je ook complexere zwendelpraktijken:
Valse verkoopgeschiedenis creëren
NFT’s zijn niet door kunstenaars uitgevonden maar in de financiële wereld. Het is in eerste instantie een financieel product dat in tweede instantie door enthousiaste creatievelingen geadopteerd is – zonder veel inzicht in de financiële trukendozen. De strenge regels van de traditionele financiële markten gelden (nog) niet voor NFT’s.
Zo krijg je dus ook situatie waar NFT bezitters hun eigen NFT meerdere keren kunnen ‘doorverkopen’ aan zichzelf en zo een kunstmatige, valse verkoopgeschiedenis en daarmee waarde creëren. Dat kan omdat de blockchain in de basis anoniem werkt.
Diefstal
In een recent rapport staat dat de helft van de NFT bezitters de key (en daarmee de NFTs) wel eens tijdelijk verloren is en een kwart ook echt definitief kwijtgeraakt – vaak door oplichterij (mei 2022, privacyHQ). Van de NYse galeriehouder Todd Kramer werd voor 2,3 miljoen dollar aan NFTs gestolen door hackers (januari 2022, Vice).
Na de grote diefstal bij Todd Kramer probeerden hackers hun gestolen Bored Monkeys te verkopen op NFT marketplace OpenSea. Na een klacht heeft OpenSea deze gestolen NFT’s geblokkeerd voor verkoop op hun marktplaats (niet op andere marktplaatsen). Dit soort interventie is gecentraliseerd, wat ingaat tegen de raison d’etre van de blockchain – en is willekeurig, aangezien andere gestolen NFT’s niet werden geblokkeerd van verkoop.
Rug Pull
Je kan ook verleid worden om je in te kopen in een NFT project dat veel geld ophaalt door zich te associëren met een succesvolle NFT (bijvoorbeeld de Bored Apes Yacht Club hype) – om vervolgens opgescheept te worden met waardeloze NFT’s. Dit heet een Rug Pull.
Pump and Dump
Pump and Dump is een andere term waar je veel over hoort. Hiermee koopt een groep oplichters veel van een (vaak hun eigen) NFT op, om daarmee de prijs kunstmatig op te pompen. Als dan de prijs verder stijgt doordat een hype ontstaat, dumpen ze hun producten weer door ze weer te verzilveren.
Laatste woord over NFT’s?
Zoals het er nu in 2022 voorstaat zijn NFT’s als financieel product, met betrekking tot investeerders dus, af te raden. Teveel risico, teveel nadelen.
Ja, de blockchain heeft de toekomst. Ik denk ook zeker dat kunstenaars een manier gaan vinden om er gebruik van te maken. Het zou zo mooi kunnen zijn: zelfstandig en decentraal verkopen en percentages blijven pakken ook op doorverkoop.
Ook voor kunstenaars kan ik het niet aanraden als het gaat om geld verdienen. Hooguit om te netwerken en samenwerken met collegakunstenaars maar daar heb je de blockchain niet voor nodig.
